Makale Detay

• MALİ TABLOLAR
• 0 Yorum

                      Sasa Polyester Şirket Analizi

Borsa da şirketlere yatırım yapan yatırımcıların ekseri bir çoğunluğu yatırım yapmış olduğu şirket hakkında temel bilgilere sahip olmadan yatırımlarını yaptıkları görülmektedir. Aslında her yatırım aracında olduğu gibi borsada da yatırım yapacağımız şirket hakkında detaylı bir araştırma yapmamız gerekiyor. Firma ne üretiyor , ürettiği ürünlerin detayı , pazardaki payı , satışları ,karlılığı , patron ve müdürünün kim olduğunu en azından öğrenmesi gerekiyor. Örneğin bir ev almaya kalksak hiç araştırma yapmadan sadece şu semtte diye almıyoruz dur herhalde. Daire bile alırken en az bir ay araştırma yapıyoruz. Bina kaç yıllık , depreme dayanıklı mı , bulunduğu  semt hakkında bilgi vs vs hiç olmazsa ortak olacağımız şirket hakkında bu kadarlık bir temel bilgiye sahip olmamız gerekiyor.

Buradan yola çıkarak analistlerinde çok üzerinde durmayıp yüzeysel geçtiği şirketin işleyişi ve şirket hakkında detaylı bir bilgi toplama babında sasa şirketi hakkında patron ve müdüründen başlayarak; yönetim kurulu ve ortaklık yapısı, halka açıklık oranı, ürettiği ürün çeşitleri detaylı incelemesi, pazardaki payı, şirket hakkındaki haber akışları , sasa nın yapmış olduğu yatırımların detaylı incelemesi , şirketin büyümesine katkıları ,geçmiş faaliyet raporlarındaki geleceğe dönük tahminlerin gerçekleşme oranı ve son olarak ta araştırmalarımız sonucunda bu bilgilere dayanarak şirketi değerlendirmeye çalışacağız. Sasa şirketi hakkında mali tablolar dışında değinmediğimiz bir şey kalmaması için gayret sarf edeceğiz 

 YATIRIM kelimesine biraz değinmek istiyorum. Yatırım kelimesi borsanın sihirli kelimesidir. Bir şirketin değerinin artması yapacak olduğu satışlara ve bu satışlardan kazanacağı karlara göre yükselir. %100 kapasite ile çalışan bir şirket düşünün piyasa değeri belli bir seviyede seyrediyor. Piyasa değerinin artması için satışların ve karlılığın artması gerekmekte. %100 kapasite ile çalışan bir şirketin satışlarının artması için kapasite artırımına gitmesi lazım kapasite artırımı içinde yatırım yapması lazım yani büyümesi lazım , yani dolaylı yoldan piyasa değeri yatırımların artması ile alakalı o yüzden bir şirket için yatırım yapmak çok önemli . 

Aşağıda geçmişteki yatırımların hisse üzerindeki etkilerinden bahsederken görecek olduğumuz grafiklerde yatırımlarla piyasa değerinin nasıl bir uyum sağladığını göreceğiz.Sasa özelinde konuya bakarsak aşağıda da anlatıldığı gibi sasa şu andaki kapasitesinin haricinde geleceği de öngörerek kapasitesini arttırmak için büyük miktarda yatırımlara gitmekte..

Şirket profili

SASA Polyester Sanayi A.Ş. 2021-3 dönemi itibariyle 1.365.000 ton/yıl polimerizasyon kapasitesine sahip, polyester elyaf, filament iplik, polyester bazlı polimerler, özelllikli polimerler ve kimyasallar ile Dimetil Tereftalat (DMT) gibi ara ürünler üreten bir şirketler grubudur.

 8 Kasım 1966’da kurulan SASA nın Adana’da entegre üretim tesisleri ve İskenderun’da hammadde depolama ve dolum tesisi bulunmaktadır. 

1996 yılında halka arzı gerçekleşti.2002-2004 yılları arasında dupont ile birleşerek dupontsa ünvanını aldı .2004 yılında Hacı ömer Sabancı dupontun hisselerini satın alarak şirket ünvanını ADVANSA olarak değiştirdi.2011 yılında da şirket ünvanı SASA olarak değiştirildi. 2015 yılında Erdemoğlu Holding Hacı Ömer Sabancı dan sahip olduğu tüm hisseleri satın alarak %84,8 pay ile ana hissedar oldu.

SASA nın ana hissedarı olan ERDEMOĞLU HOLDİNG ile ilgili kısa bir bilgi verelim.

Bünyesinde Günümüz makine halısı sektöründe dünya birincisi olan merinos ve Duvardan duvara halı sektöründe Türkiye’nin en büyük markası olan Dinarsu markalarını bulunduran 50 yıllık tecrübesi ile Erdemoğlu holding sasa nın dinarsu ve merinos un payları ile beraber %83,21 ine sahip bulunmaktadır.

Erdemoğlu Holding’in sahip olduğu ortaklıklar ve ortaklık yapısı

SASA entegre üretim tesisleri, Sarıhamzalı Mah. Turhan Cemal Beriker Bulvarı No:559 Seyhan, Adana adresinde endüstriyel kullanım amaçlı bir bölgede yaklaşık 1.250.000 m 2 ’lik bir alan üzerinde 333.238 m 2 ’lik bir kapalı alanda kurulmuştur.

Hammadde depolama ve dolum tesisleri ise; Hatay, Güzelçay Mahallesi, 616. Sokak, No:6, İskenderun adresinde 52.809 m 2 ’lik alan üzerinde 11.071 m 2 ’lik bir kapalı alanda kurulu bulunmaktadır. Ankara ve İstanbul’da da irtibat büroları bulunmaktadır. Üretimden satışlarda 2020 yılı verilerine göre, Türkiye’nin 38. , Adana’nın ise en büyük firması olan SASA, dünya petrokimya devi olma yolunda hızla ilerlemektedir.

Sasa yönetim kurulu 

Erdemoğlu Holding'in bir kuruluşu olan sasa polyesterin yönetim kurulunda Erdemoğlu holding'in kurucusu baba Mehmet Erdemoğlu nun iki oğlu İbrahim Erdemoğlu, Ali Erdemoğlu ,Ali Erdemoğlu nun oğlu Mehmet Erdemoğlu ve eski milletvekili Dr.Mehmet Şeker bulunmakta

sasa nın başında herkesin tanıdığı sasa nın patronu İbrahim Erdemoğlu var.

İbrahim Erdemoğlu 1962 Adıyaman Besni doğumlu Karadeniz Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü mezunu 1983 te baba mesleği olan halıcılığa ilk halı tezgahı ile başladı bugün bir dünya markası olan merinos ve dinarsu halının da bünyesinde bulunduğu Erdemoğlu Holding in yönetim kurulu başkanıdır. 

sasa nın 

%62,04 Erdemoğlu Holding a.ş

%13,48 Merinos Halı Sanayi

%7,69 Dinarsu İmalat ve Ticaret

%16,79 Halka açık bulunmaktadır.

HEDEFLERİ

Uzakdoğu dışında, dünya çapındaki en büyük polyester işletmelerini, en verimli şekilde faaliyete geçirerek, sürdürülebilir bir gelecek için, çevreye duyarlı, yaşam değerlerine saygılı, Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın polyester üretim üssü olmak ve bu pazarlarda lider konuma gelmek. 

Polyester Elyaf, İplik ve Polimerler sektöründe, Türkiye ve yakın coğrafyada lider pozisyonunu koruyarak büyümek, üretim ve satış rakamlarını artırmak. Dünyada bilinirliğini sürdüren ve artıran bir firma olmak. Kuvvetli bir değer ve marka algısı yaratmak. Kurumsal yönetim ilkelerine uymak ve bu ilkeleri uygulamak. Hedef pazarlarda ana oyuncular arasındaki yerini sağlamlaştırmak. Yüksek pazar payı yakalamak. Ürün geliştirme yoluyla portföyünü genişletmek ve bu yenilikleri müşterilere sunmak.

Personel Bilgileri 

30 Eylül 2022 tarihi itibarıyla çalışan sayısı 4.815 kişidir. (31 Aralık 2021: 4.477 kişi) 30 Eylül 2022 tarihi itibarıyla personelimizin merkez ve merkez dışı birimlere göre dağılımı şu şekildedir : 

Oy Hakları ve Azlık Hakları

Oyda imtiyaz, şirketlerde belirli paylara veya pay gruplarına diğerlerinden daha fazla oy hakkı tanınması veya tanınan oy hakkının kapsamının diğerlerinden daha geniş olması şeklinde tanımlanabilir Esas Sözleşme’de imtiyazlı oy hakkı bulunmamaktadır. Şirket Esas Sözleşmesi’nde, mevcut ortaklık yüzdelerinde ve ortaklık yapısında birikimli oy hakkı tanınmasının Şirket’in ahenkli yönetim yapısını bozacağı düşüncesiyle bir düzenleme yapılmamıştır.

Şirket azlık haklarının kullandırılmasına azami özen göstermiştir. Azınlık hakları esas sözleşme ile sermayenin yirmide birinden daha düşük bir orana sahip olanlara da tanınmış ve azlık haklarının kapsamı esas sözleşmede düzenlenerek genişletilmiştir. .

Kar Payı Hakkı

sasa nın mevcut kar dağıtım politikası 2014 yılında yapılan Olağan Genel Kurul'da ortaklar tarafından onaylanmıştır

Genel Kurul’da alınan karar doğrultusunda dağıtılacak kar payı miktarının belirlenmesi esası benimsenmiş olmakla beraber; kar dağıtımında pay sahiplerine dağıtılabilir karın %50’si oranında nakit kar payı dağıtılması prensip olarak benimsenmiştir.

Çıkarılmış Olan Hisse Senetleri ve Tahviller 

Şirket, 30 Haziran 2021 tarihi itibarıyla tamamı yurt dışında nitelikli yatırımcılara olmak üzere 5 (beş) yıl vadeli 200.000.000 Euro (İki yüz milyon Euro) nominal değerli Paya Dönüştürülebilir Tahvil ihracını gerçekleştirmiştir. İhraç edilen 200.000.000 Euro nominal tutarlı tahvillerin 52.800.000 Euro nominal tutarlı kısmı, 2022 yılının ilk dokuz ayında tahvil sahibi yatırımcıların talebi doğrultusunda paya dönüştürülerek itfa edilmiştir. 

Yönetim Kurulu'nun 26 Ocak 2022 tarihli toplantısında; Şirket yatırımlarının ve işletme sermayesi ihtiyacının finansmanı amacıyla, tamamı yurt dışında satılmak üzere 500.000.000 USD’ye kadar Borçlanma Aracı (Eurobond) ihracı yapılmasına karar verilmiştir. İhraç onayı için Sermaye Piyasası Kurulu’na yapılan başvuru 24 Şubat 2022 tarihinde onaylanmıştır.

SASA nın ürettiği ürünlere geçmeden önce ürünler den bahsedilirken, kimya şirketi olduğu için faaliyet raporlarında geçen kimyasal terim ve  hammaddeleri ,raporları okurken anlamakta zorlanmamak için tanımaya çalışalım

Monomer Nedir? Bir araya gelerek çok uzun polimer yapısı oluşturan en küçük birim. Birbirine bağlanarak polimer denen uzun zincirli karmaşık moleküller oluşturabilen basit molekül, 

Polimerler, en basit tanımıyla monomer denilen küçük moleküllerin birbirlerine eklenmesiyle oluşan uzun zincirli, bunun doğal sonucu olarak büyük molekül ağırlıklı bileşiklerdir.

ANA HAMMADDELER

 1- Mono etilen glikol (MEG),  Polietilen Tereftalat (PET)  üretimi için hammadde olarak kullanılır.

2- Paraksilen; Polietilen Tereftalat(PET) fiberler, kalıplanmış plastik ve film yapımında kullanılan polimerlerin başlangıç maddesidir. Dimetil Tereftalat (DMT) ve Tereftalik Asit (PTA)üretiminde kullanılmaktadır. Başlıca kaynağı petrol ve kömür katranıdır. Paraksilen aslında diğer hammaddelerinde hammaddesi olduğu için önem arzetmektedir

3- DMT(dimetiltereftalat): PET ve PBT polimerlerin hammaddesidir. paraksilenden üretilir.

 Metanol, karbonmonoksit ile hidrojenin yüksek basınç altında yüksek sıcaklıklarda üretilir. Renksiz, uçucu, zehirli bir sıvıdır.

Polimerizasyon: Çok sayıdaki aynı veya farklı monomerlerin bir kimyasal işlemle birbirleriyle birleşerek uzun zincirler oluşturmasına "polimerizasyon" denir. Monomer birimlerinden başlayarak polimer birimlerinin elde edilmesine yol açan reaksiyonlara polimerizasyon reaksiyonları denir.

Ürünlerin Hammaddeleri

PolietilenTeraftarat (PET): Dimetil tereftalat(DMT) veya Etilen glikol(MEG) ile Tereftalik Asitin (PTA) birleşmesi (polimerizasyon) ve çeşitli katkı maddeleri ve katalizörlerin yardımıyla bir araya getirilerek polimerleşmesi sonucu elde edilen termoplastik bir polimer malzemedir. plastik olarak işlenebilecek  halde eritilmiş ve yapışkan olan bir kütle halinde üretilir. Plastik sektörünün temel maddelerindendir. Polyester ,elyaf ham maddesi ve plastik malzeme ham maddesidir

 Tereftalik Asidin (PTA): Paraksilen denilen maddenin, hava ile teması sonucu ortaya çıkan kimyasaldır. PTA, çeşitli polyester ürünlerin (polyester elyaf ve iplik, PET şişe, film) üretiminde hammadde olarak kullanılan bir petrokimyasal üründür. PTA kullanımında iki ana müşteri grubu vardır: Polyester iplik/elyaf üreticileri ile PET şişe ve ambalaj malzemesi üreticileri 

Kısaca üründen geriye giderek anlatacak olursak polyester bazlı elyaf , cips ve poy un hammaddesi PET ve PTA . PET ve PTA nın hammaddesi  DMT, PTA, MEG ve PARAKSİLEN dir.

POLYESTER NEDİR: Polietilen Tereftalat (PET) olarak adlandırılan sentetik, insan yapımı bir polimer için kısaltılmış bir isimdir. Etilen glikol ve tereftalik asit karıştırılarak yapılır.

POLYESTER ELYAF:Hammaddesi PET olan Petrol ürünlerinden oluşan plastik, polyester elyafı haline getirilir ve daha sonra da polyester ipliği yapılır..

POLYESTER CIP: Hammaddesi PET tir. film,enjeksiyon,endüstriyel,medikal,tekstil gibi geniş bir ürün yelpazesine hizmet verir. Ürünler cips formunda sevkedilir

DMT(dimetiltereftalat): PET ve PBT polimerlerin hammaddesidir. Paraksilen den üretilir

POLYESTER İPLİK: Polyester elyafından üretilmiş sentetik (tam yapay) iplik tipidir. Petrol türevi olan poliester iplikler filament olarak veya ştapel elyaftan eğrilerek üretilebilirler

POY:  polyester ipliğin hammaddesidir. çiğ yada pişmemiş ipliktir, çok çeşitli moda, spor, işlevsel kıyafet ve ev tekstilinin başlangıç malzemesidir. Üretimin ardından POY ipliklere tekstüre işlemi uygulanarak tabi iplik görünümü alır.

 Sasa PTA bazlı üretimde Monoetilenglikol (MEG) ile PTA işlenerek polimerizasyon tesislerine sevk edilmekte ve buralarda sıvı polimer elde edilmektedir. Şirketin 1.085.000 ton/yıl’ı PTA bazlı üretim kapasitesi mevcuttur. Petrokimya niteliğinde olan DMT tesislerinde ise, hammaddeler paraksilen ile methanolden başlayarak DMT üretilmektedir. İşletmelerin ihtiyacı olan DMT sıvı olarak, yine hammadde olan Monoetilenglikol (MEG) ile işlenmek üzere polimerizasyon tesislerine sevk edilmekte ve buralarda sıvı polimer elde edilmektedir. Şirketin 280.000 ton/yıl DMT kapasitesi vardır. Şirketin DMT ve PTA bazlı toplam 1.365.000 ton / yıl polimerizasyon kapasitesi mevcuttur. Elyaf, filament ve polyester cips tesislerine aktarılan polimerin işlenmesi sonucu , kesik elyaf, poy, iplik ve polyester cips üretilmektedir. Poy üretimimizin bir bölümü iplik işletmesinde tekstüre iplik şeklinde işlenerek piyasaya arz edilmekle birlikte poy olarak da satışı gerçekleştirilmektedir.

 Sasa nın yaklaşık olarak 

510.000 ton/yıl elyaf, 

397.000 ton/yıl poy, 

178.000 ton/yıl iplik ve 

548.500 ton/yıl polyester cips,

 24.000 ton/yıl SSP cips kapasitesi mevcuttur. 

Şirketin, 2022 yılının ilk dokuz ayında polimerizasyon kapasite kullanım oranı %89 olarak gerçekleşmiştir (2021 yılı: %80). 

Sasa ürün grubu 202-9 aylık dönemde 318.555 ton polyester elyaf , 412.550 ton polyester cips , 150.190 ton dmt , 112.067 ton polyester iplik ve 238.573 ton poy üretimi ile yıllık bazda toplamda 1.231 ton/yıl ana üretim gruplarındaki gerçekleşen üretim oranı görülmektedir.

2020 yılında Dünya genelinde polimer ve elyaf üretimi global ölçekte etkilenerek , üretimde % 3,5 ile % 5,4 oranında daralma gözlenmiştir. 2021 yılında ise ; Dünya polimer üretiminin , 2020 yılına kıyasla % 6,4 büyümesi beklenirken elyaf üretiminin ise 2021 ‘da %8,3 büyümesi yönünde pozitif beklentiler bulunmaktadır. Dünya‘daki polyester kesik elyaf üretiminin yüzde 70‘i Çin Halk Cumhuriyeti’nde gerçekleşmektedir. Sasa olarak 2020 yılında ve 2021 yılının ilk üç ayında Dünya Polyester üretimi global ve bölgesel olarak alınan önlemler karşısında, olumsuz etkilenmiş olsa da sasa tarafından alınan üst düzey önlemler,ürün gamı çeşitliliği ve teknolojik altyapı sayesinde süreç en verimli şekilde ve kesintisiz olarak yönetilmeye devam edilmektedir.

COVID sonrası değişen dinamiklerle birlikte küresel olarak güçlü büyüme beklentisi kaynaklı pozitif piyasa rüzgarı oluşması beklentiler dahilindedir.

Küresel polyester pazarının güçlü oyuncuları ÇİN,HİNDİSTAN,MALEZYA VE MEKSİKA dır. Sasa yapmış olduğu yatırımlar sonucunda Türkiye yi polyester pazarında Amerika kıtasından Hindistan a en büyük polyester üreticisi yaparak küresel alanda Çin ve Hindistan dan sonra 3 . sıraya yerleştirmek.

Türkiye polyester pazarında ise Büyük ölçüde artan ithalat hacmiyle karşılanmakta olan büyüyen yurtiçi polyester talebi, Türkiye’de PTA üretimi için önemli bir pazar sağlamaktadır Ek olarak, Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesi de, Türkiye'nin coğrafi olarak iyi konumlandığı net ithalatçı cazip bir pazar olmaya devam etmektedir.

Türkiye polyester ihtiyacı yaklaşık 2.500 bin/ton bunun  1.050 bin/tonu ithalatla karşılanmakta , sasa polyester yapmış olduğu yatırımların bitmesi sonucunda Türkiye polyester ihtiyacının tamamını karşılayabilecek kapasiteye ulaşmış olacak yönetim kurulu üyesi Mehmet şekerin söylemine göre şu anda %30 luk bir ihracat payı olan sasa nın yatırımlar sonucunda %50 ye çıkarak Avrupa nın polyester ihtiyacını karşılayarak Asya nın Avrupa ya mal satmasını engellemiş olacağız diyor.

Sasa nın yurt içi ve küresel bazdaki müşteri potansiyeli

sasa 2021 verilerine göre üretmiş olduğu ürünlerin %76  yurt içi %24 ihraç etmektedir. Yurt içi ve yurt dışında oluşturulan kaliteli müşteri gamı yoğunlaşma riskini ortadan kaldırmaktadır. Yurt içi müşterileri çoğunlukla ihracat odaklı müşteriler olduğundan elyaf,iplik,poy gibi tekstil hammaddeleri satılırken yurt dışı müşterisi de Almanya ağırlıklı olmak üzere çoğunlukla Euro bölgesi müşterilerden oluşmaktadır. Yurt içi müşterilerin çoğunlukla ihracat odaklı olması, hem yurt içi hem de yurt dışı müşterilerine yapılan satışların %99 u döviz cinsinden yapıldığından döviz dalgalanmalarına karşı koruma sağlamaktadır .

Yatırım  Faaliyetleri 

SASA’nın ana hammaddesi olan PTA’yı üretecek 1.5 milyon ton/yıl kapasiteli tesis 2023 yılının Haziran ayında devreye alınması planlanmakta .SASA , yatırım bedeli tahmini 150 milyon USD, 330 bin ton/yıl kapasiteli tekstil cipsi, şişe cipsi, pet cipsi üretim tesisi yatırımını 2023 yılı dördüncü çeyreğinde devreye almayı planlamaktadır. Bu yatırımın ciroya 330 -350 milyon USD civarında katkı sağlaması beklenmektedir.

#SASA, yatırım bedeli tahmini 330 milyon USD olan, 368 bin ton/yıl kapasiteli Elyaf Üretim tesisini 2024 yılının ikinci çeyreğinde devreye almayı planlamaktadır. Bu yatırımın ciroya yaklaşık 550 milyon USD/yıl katkı sağlaması beklenmektedir.

#SASA, yatırım bedeli tahmini 400 milyon USD olan, 350 bin ton/yıl kapasiteli Poy Üretim Tesisini 2024 yılının ikinci yarısında devreye almayı planlamaktadır .Bu yatırımın ciroya yaklaşık 525 milyon USD/yıl katkı sağlaması beklenmektedir.

Şirket tarafından yatırım bedeli tahmini 150 Milyon USD olan, yıllık 350.000 ton tekstil cipsi, şişe cipsi, pet cipsi üretim tesisi yatırım kararı alınmış olup yatırımın yatırımın ciroya yıllık katkısının bugünkü rakamlarla yaklaşık 500 milyon USD olması beklenmektedir.

Şirket’in Adana merkez sahasındaki binaların çatılarına yıllık 28.000 MWh enerji üretimi sağlayacak Güneş Elektrik Santralleri (GES) kurulmasına karar verilmiştir. 2023 yılının ilk çeyreğinde devreye alınması planlanan yatırımla ilgili çalışmalar devam etmektedir.

#SASA , Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı verilmesi kapsamında Adana ili Yumurtalık ilçesinde yer alan yaklaşık 6.800 dönümlük alanda , ana hammaddeleri olan PTA, MEG ve Polimer üretim tesisi kurulması ile Polipropilen (PP), Polietilen (PE), Polivinil Klorid (PVC), Süper Emici Polimer (SAP), Polyester Cips tesisleri ve Liman yapımını içeren toplam 22 milyar dolarlık yatırımına ilişkin gerekli olan arazi açılan ihale sonucunda alınmıştır.

Burada yatay ve dikey entegrasyon(birleşme) hakkında kısa bir bilgi vermek istiyorum.

Yatay ve dikey entegrasyon(birleşme) kavramları, gelişen endüstri sektörünün getirdiği kavramlardır. Endüstri 4.0’ın temelinde yatan birbirine bağlantılı yapıların sağladığı sürekli akış, üretim açısından kritik bir nokta. Bu akışı sağlamak için ise sadece belirli noktalarda değil, her noktada yatay ve dikey entegrasyon(birleşme) elde etmek gerekiyor. Sürekliliğin kesilmemesi için hammadde üretiminden son tüketiciye kadar tedarik zincirinde bir aksama olmaması gerekir.

Yatay ve dikey entegrasyonun(birleşme) gerçekleştiği Endüstri 4.0 devrimi ile birlikte, üretim süreçlerinde yaşanan bir değişikliğe hızlıca cevap verilir veya bir sorun ile karşılaşıldığında çok daha hızlı bir şekilde çözüm getirilebilir. Yatay ve dikey entegrasyonun endüstri 4.0’a kattığı diğer avantajlardan bir kaçı; müşteriye özel ve kişiselleştirilmiş üretim kolaylaşması, kaynak verimliliğinin arttırılması, küresel tedarik zincirinde optimizasyon elde edilmesi olarak sayılabilir. Öte yandan işletmeler daha esnek bir yapıya kavuşuyor.

Dikey entegrasyon, Firmanın ürününü üretmek için ihtiyaç duyduğu malzemeleri ve ürünü satmak için ihtiyaç duyduğu pazarı güvence altına aldığı için dikey entegrasyon ve genişleme arzu edilir. Eylemleri rekabete aykırı hale geldiğinde ve açık bir pazarda serbest rekabeti engellediğinde dikey entegrasyon ve genişleme istenmeyen hale gelebilir. Dikey entegrasyon, bekletme sorununu önlemenin bir yöntemidir. 

Hem yukarıdaki sasa nın dikey entegrasyonla ilgili görseli hemde alttaki grafikten de anlaşıldığı gibi geri entegrasyon yani yukarı akış hammaddeden üretime kadar olan bölümdeki kesintiyi önler , ileri entegrasyon yani aşağı akışta üretimden son kullanıcıya kadar olan bölümde ki birleşmeyi ifade eder.

sasa yatay ve dikey entegrasyon(birleşme) u kullanarak üretim yaptığı görülmekte. Pta hammaddesini ithal edildiğinden dolayı herhangi bir olumsuzlukta üretimde meydana gelebilecek bir aksamanın önüne geçmek için pta yatırımına giderek bu zincirin halkalarını birleştirerek dikey entegrasyonu tamamlamaya çalışmaktadır. Polyester in gelecekteki önemini ve Türkiye nin ithalattan ihracata geçmeye çalıştığını düşünürsek bu yatırım rekabetin acımasızlaştığı dünya ölçeğinde çok önemli bir adım olarak algılanması gerekiyor.

sasa nın gerçekleşecek olan yatırımlarını incelemeye çalışalım. Öncelikle PTA yatırımının önemi hususunda bir giriş yaparak başlayalım.

Dünyada ve Türkiye’de de ilk grup yani tekstil sektörü (sentetik iplik ve elyaf sektörü) PTA’nın büyük tüketicisidir. Dünyanın ve özellikle de ülkemizin nüfusu hızla artmaktadır. Giyim ise insanların temel ihtiyaçlarından biridir ve giyim eşyalarının üretimi de nüfus artışıyla paralel artmaktadır. Giyim eşyalarının doğal hammaddeleri olan pamuk, yün, keten gibi girdilerin üretimi artık nüfus artış hızına paralel artmamaktadır. Dolayısıyla bu doğal hammaddelerin yerine gittikçe daha fazla miktarda sentetik hammaddeleri ikame etmek gerekmektedir. Ülkemizin de en önemli sektörlerinden biri olan tekstil sektörünün sentetik iplik kolunun ana girdilerinden biri olan PTA’ya giderek daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Hammadde fiyatlarının artmasına ek olarak polyester üretim maliyetlerindeki artışı destekleyen bir diğer önemli husus ise lojistik sektöründeki gemicilik ve navlun maliyetlerindeki artış olmuştur

Ancak yine hammaddesi PTA olan PET şişelerin de kullanımı ülkemizin meşrubat ve su sektörlerinde hızla artmaktadır. Koku yapmama, geri kazanım ve uzun süreli muhafaza gibi özellikleriyle tüketicilerin PET yapımı ambalajları tercih etmesi imalatçılarında yönelimini hızlandırmaktadır. Avrupa ülkelerinde ciddi tüketimi olan PET şişe tercihi hızla artmakta olup önümüzdeki dönemde talep artışının hızlanması beklentisini oluşmaktadır. PET şişe ve ambalaj sektörünün talep artış hızı, tekstil sektöründen daha fazladır. 

PTA’nın günümüzde geniş kullanım bulduğu diğer alanlar ise şöyledir:

Polyester filmler, motor bobinaj yalıtımı, devre kartı perdahları, görüntü ve ses kayıt bantları, rüzgâr sörfü tahtaları, sıcak hava balonları ve hatta banknotlara kadar ambalajlama ve elektriksel uygulamalarda yaygınlıkla kullanılmaktadır.

PTA ayrıca yapıştırıcılar, kaplama maddeleri ve lak üretimi için ara madde olarak tüketilir. 

PTA : Saflaştırılmış Tereftalik asit yani polyester bazlı ürünlerin üretimi için kullanılan ana hammadde yani #sasa nın can damarı. Peki #sasa en önemli hammaddesini kendi kontrolüne almak için ne yapıyor ,yaklaşık 639 milyon$ yatırım tutarı 1.500 bin/ton kapasiteye ulaşacak ve 2023-1 çeyreğinde devreye girecek bir yatırıma gidiyor. İki yıl içerisinde tamamlanması hedeflenen tesis İspanyol technicas reunidas firması ile anahtar teslim mühendislik ,satınalma ve montaj hizmetlerini sağlamak üzere anlaşma yapıldı.

Peki PTA nın Türkiyedeki durumu nedir ne kadar ihtiyaç var

Yurt içi PTA üretim kapasitesi 2020 105 bin ton (tek üretici petkim)

Yurt içi PTA tüketimi 2020 de 1.074 bin ton

SASA, mevcut durumda hammadde olarak kullandığı PTA’yı ithal ettiğinden; planlanan yukarı akış entegrasyonu, hem 3. kişi tedarikçilere olan bağımlılığı azaltacak hem de kârlılığı daha da artıracak önemli bir maliyet azaltma girişimidir.

Türkiye, mevcut durumda dünyanın en büyük üçüncü PTA ithalatçısıdır. SASA 'nın son zamanlardaki büyümesine rağmen, net PTA ithalçısı pazar konumunun gelecekte de devam etmesi beklenmektedir. Dolayısıyla, hala karşılanacak iç talep bulunmaktadır.

Büyük ölçüde artan ithalat hacmiyle karşılanmakta olan büyüyen yurtiçi polyester talebi, Türkiye’de PTA üretimi için önemli bir Pazar sağlamaktadır.

Ek olarak, Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesi de, Türkiye'nin coğrafi olarak iyi konumlandığı net ithalatçı cazip bir pazar olmaya devam etmektedir.

SASA, üretiminin büyük bir bölümünü aynı saha içindeki polyester tesislerinde kullanma avantajına sahiptir. Ayrıca, 2024 yılına kadar Türkiye’nin PTA talebi 1.500.000 tonun üzerine çıkacak olup bu durum SASA 'nın üretim kapasitesinin tamamen iç pazarda tüketileceği anlamına gelmektedir.Son olarak SASA, gümrük vergileriyle petrokimya sektörünün büyük ölçüde korunduğu bir pazar olan Türkiye'de faaliyet göstermektedir. SASA ; esas olarak nakliyede kaybedilen zaman, stok ayarlaması ve gümrük vergisi nedenleriyle rekabet avantajı kazanacaktır.

Peki yukarda anlattıklarımızdan ne anlamalıyız. 

sasa nın PTA yatırımı sonucunda Türkiye PTA üretiminin yaklaşık 15 katına ulaşacak buda Türkiye'yi hammadde ithalatçısından ihracatçı durumuna getirecek sasa açısında pazarda lider ve tekel konumuna getirecek

Lider ve tekel konumunun ne olduğunu yatırımcılar iyi bilirler. En önemlisi de bu zaten üretmiş olduğu malın hammaddesi de kendisinin üretmesi en önemli etken her türlü ambargo fiyat artışı ticaret savaşı ve gümrük vergilerine karşı korunma.

Yukarıda yatırımlarla ilgili görsele baktığımızda sasa nın ürünleri hakkında bir miktar bilgisi olanın  yatırımların ne kadar akıllıca yapıldığını görebilir . gerçekten çok stratejik hamleler.

PTA nın önemi ve ne yapıldığını anlattık peki cips ,elyaf ve poy yatırımı bize neyi anlatıyor. Sasa nın ürettiği ürünlerin yıllık bazda yüzdelik artışlarında bahsettiğimiz gibi aslında tekstil sektöründeki hızlı talep artışı ve hammadde eksikliğinden dolayı  sasa nın yapmış olduğu cips,elyaf ve poy yatırımı büyük önem arz etmektedir. Poy polyester bazlı iplik sektörünün hammaddesi poy tekstüre yapıldıktan sonra iplik halini almakta alttaki görselde daha iyi anlaşılacağı gibi sasa nın  satışlarının %40’ı polyester cips, %36’sı elyaf ve %24’ü filamentten oluşmaktadır. 

Piyasanın yoğun talebi olan elyaf ve poy un karşılanabilmesi için ileride tedarikte bir yetersizlik oluşmaması için sasa bir nevi ön alarak şimdiden bu talebin gelecekte karşılanabilmesi için sırayla PTA,CIPS ,ELYAF VE POY yatırımına gitmiştir. 2020 yılında satışlardaki ağırlık elyafta iken 2021 yılında Polyester cips tarafına geçmiş bulunuyor.

2021 yılı yatırımcı sunumunda paylaşılan görselde faaliyet giderlerinin ağırlıklarını anlatırken hammadde dışında ikinci sırayı enerji ve nakliye giderleri almakta .

Buralarda oluşturulabilecek iyileştirmeler marjların yükselmesine dolayısıyla karların artmasına sebep olacaktır. Nakliye giderlerinin fazlalığı pta hammaddesinin fabrikaya taşınması ve ihracat ürünlerinin limanlara taşınmasından kaynaklanıyor.

 Pta tesisinin bitmesiyle buradaki pta taşıma ayağı maliyetten çıkacak , ayrıca demiryolu projesi ile nakliye maliyetini en aza indirecektir. Ayrıca enerji maliyetine karşılık mevcut fabrikalarının üzerine GES kurulumu yaparak 2023 yılı ilk çeyreğinde devreye girmesi ile enerji maliyetlerinde önemli bir düşüş sağlayacaktır ,ekstra olarak devam etmekte olan pta fabrikası da kendi enerjisini kendi üretecektir. Faaliyet giderlerine karşılık yapılan bu hamleler ileride giderlerin azalmasına ve karların artmasına olanak sağlayacaktır.

Sasa müşteri portföyündeki yurt içi müşterileri ağırlıklı olarak ihracat firmalarından oluşmaktadır. Şirketin ihracat yaptığı bölge ağırlıklı Avrupa ve Amerika kıtasıdır.Sasanın yutiçi müşterisin ihracat ağırlıklı çalışması yurt içi müşterilerine %99 oranında döviz bazlı satış yapıldığı için sasa açısından önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Adana yumurtalıkta entegre petro kimya tesisi ve liman yatırım planı;

Sasa Türkiye’nin bugüne kadar aynı noktada ve tek seferde hayata geçirilecek en büyük sanayi yatırımlarından birini gerçekleştirecek. Toplam yatırım tutarı yaklaşık 20 milyar $ . Tesisin bitiminde sasa nın halen diğer tesislerinde üretmekte olduğu polyester bazlı mamullerin hammaddeleri olan PTA ve MEG dışarıdan ithalatının önüne geçmeyi ayrıca Türkiye’nin nihai ve yarı mamul petrokimya ürünleri ithalatı konusunda ki dışa bağımlılığını da ciddi oranda azaltacak bir kapasiteye ulaşacak. Liman projesi ile kara ve deniz tarafında birbirini destekleyici nitelikteki tesis ve yapılar inşa edilecek. Projenin kara tarafında petrokimya üretim tesisleri , elektrik ve buhar üretimi gibi yardımcı tesisler, demiryolu hattı ve bakım tesisleri yer alacak. Deniz tarafında ise iskele, sıvı yük elleçleme işlemleri için boru hatları konteyner depolama alanı bakım atölyeleri ve su alma yapısı ile derin deniz deşarj hattı kurulacak. Proje toplamda 10 yıllık bir yatırım sürecini kapsayacak.

Yatırımların hisseye faydası var mı diye bir soru sorabiliriz. O zaman gelin 2015 de yatırım kararları aldıktan sonra 2020 de yatırımlar bitene kadar geçen sürede geçmiş yatırımların hisseye bir etkisi olmuş mu? Ne kadarlık bir yatırım, satış ve karlılığı ne kadar arttırmış bu artış ne kadar hisseye yansımış onu değerlendirelim. Bu değerlendirme ışığında yeni yatırımların nasıl bir etki yapabileceğini ön görmeye çalışalım.

Erdemoğlu devralmadan önceki son faaliyet raporunda Sabancı'nın yönetim kurulu başkanı olan Mehmet Göçmenin verdiği mesajında satışların 2013-2014 artışı %11 olarak gerçekleştiğini söylüyor.2015 yılında Erdemoğlu Holding sasa polyesteri devralması ile beraber satışlarda bir miktar düşüş yaşaması ile beraber şirket ilk yatırım hamlesini 23 milyon tl değer ile katı hal polimerizasyon tesisi yatırımı ile 2015 yılında başlamış 2016 yılında devreye almıştır.

2016 yılında satışlarda %10 luk bir artış meydana gelmiş ve ilk büyük yatırımını 350 bin ton/yıl kapasiteli elyaf tesisi yatırımı ile başlamış ve 2019 yılında teslim edilmiş.

 2017 yılında satışlarda %6 lık bir artış gerçekleştirerek ,350 bin ton/yıl kapasiteli poy/tekstüre ve 315 bin ton/yıl kapasiteli pet cips yatırımına gidilmiş 2020 yılında teslim edilmiştir. 

2018 yılında poy cips ithalatına %5 lik bir vergi getirilmesi ile satışlarda %32 lik bir artış meydana geldi. Daha yatırımların bir etkisi yok.2019 yılında satışlarda %32 lik bir artış yaşanmış ve elyaf tesisi yatırımı devreye girmiştir.

2020 yılı önemli bir yıl ! satışlarda %90 artış sağlamış ve poy/tekstüre yatırımını devreye almıştır. Poy yatırımının daha satışlara bir etkisi yok. Son olarak 2021 yılı ilk çeyreği yatırımların hepsi bitmiş 2021-3 bilançosunda satışlar bir önceki çeyreğe göre %30 ,bir önceki döneme görede %150 artış göstermiştir. Bu bilgileri her yılın faaliyet raporlarındaki yönetim kurulu başkanının mesajından aldık. Satış tahminlerinin gerçekleşip gerçekleşmediğini aşağıda başkanın yıllar içerisindeki faaliyet raporlarında vermiş olduğu mesajlardaki ileriye dönük tahminlerinin ne kadarını gerçekleştirdiklerini inceleyeceğiz.

Yukarıda belirttiğimiz gibi bir şirketin piyasa değerinin artması ; yatırımların artması ve bu vesileyle de satış ve karlılığın artması ile gerçekleşir. Peki gerçekten böyle oluyor mu. Aşağıdaki grafiklerde şirketin yatırımları olan, maddi duran varlıklarla şirketin piyasa değeri arasındaki ilişkiyi gözlemleyeceğiz. 

sasa nın yanında birkaç başka yatırım yapan ve yatırım yapmayan şirket örneği daha koyarak aradaki ilişkinin tesadüf mü yoksa gerçekten bir yatırım-piyasa değeri ilişkisi varmı onu göreceğiz.

Yatırım yapan şirketler 

Yatırım yapmayanlar veya az yapan şirketler

Grafiklerde sizinde gördüğünüz gibi şirketler ne zaman yatırıma gitseler piyasa ,yatırımlar bitmeden fiyatlamaya başlıyor ve bitene kadar devam ediyor. Yatırım yapmayan veya az yapan şirketlerde ise fazla bir hareket görünmüyor veya tersine bir hareket var buda fiyatın şiştiğini gösteriyor.Buradan çıkaracağımız sonuç, bir şirket ne kadar yatırıma gidiyorsa o kadar piyasa değeri artıyor. YATIRIM kelimesi borsa için sihirli bir kelimedir.

Şöyle bir soruda aklımıza gelebilir. Bir şirketin yatırımlarında kayda değer bir artış yok ama piyasa değeri artabiliyor bunu nasıl yorumlamamız gerekiyor. İki olasılık var. Birincisi fiyat karşılıksız şişmiştir. İkincisi ise  şirketin kapasitesi ile ilgilidir.Daha önceden %70 kapasite ile çalışıyordur. Fakat satışları artmış kapasitesini %100 kullanmaya başlamıştır bu sebepten yatırım yapmadan piyasa değeri artabilir. Satışlara dikkat etmek lazım. Buna örnek bir grafiğide aşağıya koyalım. 

grafikte yeşil sütun satışları ,gri sütun yatırımları,kırmızı çizgi piyasa değerini temsil ediyor.

2015 ten 2017 ye kadar satışlarda ve yatırımlarda bir değişiklik  yok,satışlar daha yüksek görülüyor. Kapasite var ama az kullanılıyor demek ki,2017 de yatırımlar başlıyor 2019-3 e gelindiğinde yatırımlarla satışlar aynı hale geliyor tam kapasite çalışıyor , fakat yatırımlar artmaya başlayınca satışlarda otomatik artıyor ve yatırımlar bitince piyasa değerinde patlama gerçekleşiyor . Satışlardaki hızlı artışın yatırımlarla daha hızlı hareketleneceğini öngören piyasa alım iştahını arttırmış.

Buraya kadar anlattığımız senaryolar geçmişte yapılan yatırımların bitmesi sonucunda gerçekleşen değerlerdir bunların içerisinde gelecekteki geçmişten çok daha büyük olan yatırımlar yok bu kadar yatırımla bu piyasa değerine gelen sasa gelecekteki yatırımlarla nerelere gelir.

Yönetim kurulu başkanı İbrahim Erdemoğlunun 2015 te devraldığı sasa için 2015 ten 2021’e  kadar faaliyet raporlarında ileriye dönük vermiş oldukları ciro hedeflerini ne kadar tutturabildiler.

Başkan İbrahim Erdemoğlu nun ilk  3 yılda yeni alınan şirkete adapte olunmaya çalışılan bir durum olduğu için bir hedef öngörüleri olmamış, fakat 2018 yılı faaliyet raporundaki verdiği mesajında gelecek ile ilgili öngörülerinde eylaf ve poy yatırımlarının  devreye girmesi ile 2019 da ciro tahmini 3.710.000.000 tl 

2020 de 6.625.000.000 tl  ,

2021 yılında ise toplam 10.850.000.000 tl olacağını öngörüyor.

2019 yılında ciro 2.764.000.000 tl gerçekleşmiş .(tahmin edilen 3.710.000.000 tl)

2019 yılında sonraki üç yıl hedef leri revize edilerek 2020 yılı için 5.220.000.000  tl , 2021 yılı içinde 8.410.000.000 tl , 2022 yılı için ise 9.280.000.000 tl ciro öngörülmüş.

2020 yılında ciro 5.040.000.000 tl gerçekleşmiş.(tahmin edilen 5.220.000.000 tl)

2020 yılında 2021  ve 2022 yılları için olan hedef ciro ise  10.290.000.000 tl , 2023 yılı için ise pta pet resin yatırımlarının devreye girmesi ile 19.110.000.000 tl olarak öngörülmekte 

2021 cirosu 14.644.953.000 tl olarak gerçekleşmiş.

Toparlayacak olursak başkanın 2018 ile 2021 dönemleri arasındaki öngörüleri:

2019 yılı için tahminde biraz geride kalınmış ve ileriki yıllar için hedefler revize edilmiş.

2020 yılı hedefi % 3 sapma ile tutturulmuş.

2021 de ise hedefin 535 üzerinde gerçekleşmiş.

 2016 yılında Habertürkte çıkan bir haberde sasa yı yeni satın alan Erdemoğlu Holding 400 milyon dolar olan cirolarını 1 milyar dolara çıkaracağını yatırımlar bittiğinde Çin den sonra en büyük olacaklarını söylemiş fakat gazete haberi iddialı bulmuş. Sasanın güncel yıllıklandırılmış cirosu 2 milyar $

Hedefler ve verilen sözler küçük sapmaları görmezsek tam olarak tutturulmuş. 

sasa hakkında son 1 yılda çıkan haberlerin özeti ise şöyle.

Son aydaki patronun söyleşisinde öne çıkarılan haberler ve sert yükselişle beraber sert düşüşü devre dışı bırakırsak, kap ta çıkan finansal tabloların haricindeki haberlerin ağırlıklı bir bölümü yumurtalık yatırımları ileriye dönük hedefler pay alım satım haberleri yeni tahvil ihracı ve önceki tahvil ihracı sonuçlarının ödenmesi ,sermaye artırımı .Diğer haber kanalları ve sosyal medyada da ilk sırada yatırımlar var kısaca sasa=yatırım olmuş.

Buraya kadar yapmış olduğumuz araştırmalarda karşımızda; Amerika’dan Hindistan’a dünya devi olmaya çalışan Çin ve Hindistan’dan sonra dünyanın 3. Polyester üreticisi olmayı hedefleyen, iç piyasada stratejik bir karar olan ülkeyi polyesterde ithalatçı konumundan ihracatçı konuma getirmeyi hedefleyen idealleri, hedefleri olan, söylediğini yapacağını kanıtlayan ve yatırımcısına güven veren bir şirket var. Sasa’nın nerdeyse tek bahsedildiği konu olan yatırımlarında çok stratejik kararlarla yatırım yapan bu sebeple ülkeye büyük katkı sağlayacağına inanılan bir şirket var.